Soevereine oplichters zorgen voor jurisprudentie

• De vraag
• De zaak
• Het vonnis
• Strafbaarheid van de rechtspersoon
• Concrete strafbaarheid rechtspersoon
• Strafbaarheid van bestuurder
• Verbod om bestuurder te zijn
• Geen ontbinding vereniging

De vraag

Een vaak gesteld vraag is, ben ik als bestuurder van een vereniging persoonlijk aansprakelijk? Het algemene antwoord is: nee in het algemeen niet. Nu zijn er feiten en omstandigheden waarin je als bestuurder wel aansprakelijk kan zijn. Dat kan zelfs zo ver gaan dat er strafrechtelijke aansprakelijkheid kan zijn. Zelden leidt dit tot jurisprudentie. Deze zaak is echter heel verhelderend.

De zaak

Youri Plate (veroordeeld dat zijn naam genoemd moet/mag worden) is een bekende activistische soeverein. Kern van de beweging is dat zij de overheid niet erkennen. Youri en zijn compagnon richten een vereniging op. Doel van de vereniging is het geven van fiscale adviezen aan de leden. De vereniging gaat onder de naam Vereniging Jurisprudentie Juridisch Kantoor Plate.

De vereniging adviseert haar leden bij het doen van aangifte inkomstenbelasting. Het belangrijkste advies is om alle belasting, boetes van het CJIB, waterschapsgelden en dergelijke te beschouwen als een gift aan een ANBI. Over dit advies is ook al een civiele rechtszaak gevoerd in 2023. Zowel Youri als de vereniging mogen dit apert onjuiste advies niet meer verstrekken.

De Belastingdienst verstrekt de leden, die op deze manier aangifte doen in eerste instantie een teruggave. Zo werkt dat altijd, bij een voolpige aanslag. Bij een volgende controle blijkt dat de giften onterecht zijn opgegeven. De leden moeten alsnog belasting betalen al dan niet verhoogd met een boete.

Helaas voor de leden hebben zij wel al 15% van het terug ontvangen bedrag afgedragen aan de vereniging. Die heeft dat namelijk met die leden afgesproken. Zij krijgen die 15% ook niet meer terug.

Terzijde speelt in de zaak ook dat de vereniging geen eigen bankrekening heeft. Youri en zijn compagnon gebruiken diverse privérekeningen. Zoals bij Revolut dat veel minder controles uitvoert op de herkomst van gelden. De opnames van die rekening, ook in contanten zijn gebruikt voor privé-uitgaven. Dit is gekwalificeerd als verduistering.

Geheel terzijde, de soevereine bestuurder die de overheid afwijst maakt wel gebruik van een WIA uitkering. Welke uitkering hij aanvult met contante opnames uit de verenigingskas. De betrokken bestuurders hebben ook geen enkele juridische achtergrond of opleiding.

Het vonnis

De rechtbank Overijssel heeft op 15 juni 2025 uitspraak gedaan. De verdacht krijgt 303 dagen voorwaardelijke gevangenisstrat, onder aftrek van voorarrest. Dit wil zeggen dat hij niet naar de gevangenis gaat. Hij krijgt een taakstraf van 120 uur. Voor de verenigingen van belang, hij mag drie jaar geen bestuurder zijn van een rechtspersoon. Bovendien moet zijn naam openbaar gemaakt worden als waarschuwing voor het publiek.

Strafbaarheid van de rechtspersoon

De vereniging had tot doel het geven van fiscale adviezen. Zo stond het ook bij de Kamer van Koophandel. De feitelijke gedragingen zijn aan de vereniging toe te rekenen. Zoals de rechtbank het verwoord:

Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad kan een rechtspersoon aangemerkt worden als dader van een strafbaar feit indien de desbetreffende gedraging redelijkerwijs aan haar kan worden toegerekend. De vraag wanneer een (verboden) gedraging in redelijkheid aan
een rechtspersoon kan worden toegerekend is afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval, waartoe mede behoort de aard van de (verboden) gedraging. (…)

Dit brengt de rechtbank tot het oordeel dat aan de voorwaarden voor strafbaarheid van [bedrijf] is voldaan, aangezien deze aan haar kunnen worden toegerekend, nu deze bij uitstek gelden als gedragingen verricht in de sfeer van deze rechtspersoon.

Concrete strafbaarheid rechtspersoon

Ook over de vraag of zowel de bestuurder als de vereniging verantwoordelijk zijn in strafrechtelijke zin is de rechtbank heel helder. Immers de verdachte was al jaren op de hoogte van het feit dat hij bewust foute adviezen gaf.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat [verdachte] met zijn handelen ten minste bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat de aangiften inkomstenbelasting op zijn eigen naam en die op naam van anderen onjuist zouden zijn en die kans heeft hij op de koop toegenomen. In die zin heeft [verdachte] ten aanzien van alle ten laste gelegde onjuiste aangiften inkomstenbelasting gehandeld met het voor een bewezenverklaring vereiste (voorwaardelijk) opzet. Ook het opzet van de rechtspersoon acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen, gelet op de door [medeverdachte] en [verdachte] verrichtte handelingen en het door [bedrijf] gevoerde beleid zoals hiervoor beschreven.

Strafbaarheid van bestuurder

Ook de bestuurder ontkomt niet aan een persoonlijke strafrechtelijke aansprakelijkheid. Het feit dat de adviezen formeel door de vereniging werden gegeven werkt niet.

Op grond van artikel 51 lid 2 onder 3° Sr kan, indien een strafbaar feit wordt begaan door een rechtspersoon, tegen hen die feitelijk leiding hebben gegeven aan die verboden gedraging een straf of maatregel worden opgelegd. [verdachte] is sinds de oprichting van [bedrijf] op 30 augustus 2022 bestuurder van deze vereniging.90 In die hoedanigheid is hij verantwoordelijkheid voor de gedragingen van de vereniging. (…) Dit maakt naar het oordeel van de rechtbank dat [verdachte] ook actief heeft gehandeld namens [bedrijf] en aldus feitelijke leiding heeft gegeven aan het feit dat [bedrijf] samen met anderen op naam van anderen opzettelijk onjuiste aangiften inkomstenbelasting heeft gedaan.

Verbod om bestuurder te zijn

Ook belangrijk is dat de rechtbank als bijkomende straf oplegt dat deze bestuurder gedurende drie jaar geen bestuurder meer mag zijn bij een rechtspersoon.

 het beroep van bestuurder van een rechtspersoon uit te oefenen. [verdachte] heeft de bewezen verklaarde feiten gedurende langere tijd als bestuurder van een rechtspersoon gepleegd en de rechtbank is daarom van oordeel dat een verbod tot het uitoefenen van een beroep als bestuurder van een rechtspersoon als bijkomende straf is aangewezen om het gevaar in te perken dat [verdachte] zich in de toekomst opnieuw schuldig zal maken aan het plegen van soortgelijke feiten.

Geen ontbinding vereniging

Zelfs als zo overduidelijk is dat de vereniging voornamelijk tot doel heeft het plegen van strafbare feiten heeft de rechter hier niet besloten tot ontbinding van de vereniging.